Hasta ve Kişilik Hakları
Hasta ve Kişilik Hakları
Hekimler,
hastalara tıbbi müdahalede bulunmakta ve aynı zamanda onların kişilik haklarını
ihlal etmektedirler. Bu başlık altında öncelikle genel olarak kişilik hakları
daha sonra hasta terimi ve hasta haklarından bahsedilecektir.
Hukukun
varlık nedeni kişilerdir. Kişi hukuku , kişiler arasındaki ilişkileri
düzenleyip , gerektiğinde yaptırımlar uygular.[1]
Kişilik hakkı , kişinin üstünde,hukuk sistemimizin kişinin kendisinden bile
koruduğu şahsa sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Kişi, bu haktan kendisi bile
vazgeçemez. Kişilik hakları , mutlak , devredilemez , vazgeçilemez , kanuna ve
ahlaka aykırı biçimde sınırlanamaz ve parayla ölçülemez kişi haklarındandır.[2]
Türk Medeni Kanununun 23. maddesinde, “Kimse,
hak ve fiil ehliyetlerinden kısmen de olsa vazgeçemez. Kimse özgürlüklerinden
vazgeçemez veya onları hukuka ya da ahlaka aykırı olarak sınırlayamaz.” Demek
suretiyle kişi haklarını mutlak emredici bir hükümle emir altına almıştır. Bu
niteliğiyle yeni Türk medeni kanunu madde 24 “ Hukuka aykırı olarak kişilik
hakkına saldıran kimse , hakimden , saldırıda bulunanlara karşı korunmasını
isteyebilir .” demek suretiyle kişilik haklarının korunmasını yargı gücü altına
almıştır. Kişilik hakkının kazanılma anını ise TMK madde 28 hükmü ile kişinin
tam ve sağ doğması anına bağlamıştır.
Hast , kendisine
hekim tarafından teşhis konulan ve bu amaç doğrultusunda tedaviye başlanılan,
kendisine tıbbi müdahalelerde bulunulan kimsedir. Hasta kimseler de özünde bir
kişidir ve kişilik haklarına sahiptir. Özellikte burada bu hakkın sınırlarını
belirlemede hem Avrupa İnsan Hakları sözleşmesi hem Türkiye Cumhuriyeti
Anayasası ve mevzuatımız katı ve sınırları belli tanımlamalarda bulunmuştur.
Burada başlıca hasta haklarına geçmeden önce son olarak sağlık hakkı hakkında
da kısaca açıklama yapmamız gerekecektir. Sağlık hakkı; kişinin bedeni
bütünlüğü yanında ruhsal bütünlüğü hakkını da ifade etmektedir. 224 sayılı
Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun’un 2. maddesinde :
“Sağlık: Sağlık, yalnız hastalık ve maluliyetin yokluğu olmayıp bedenen, ruhen
ve sosyal bakımdan tam bir iyilik halidir.” Olarak tanımlanmıştır.[3]
Bir sağlık kuruluşuna , sağlık için
başvuran herkesin : hizmetten gelen olarak eşit bir şekilde faydalanmaya ,
kendisine gerekli bilgilendirmelerin yapılmasına vetıbbi müdahalelerde bu
gerekli bilgilendirmeden sonra onamının alınmasına , serbestçe sağlık
kuruluşunu seçmeye veya değiştirmeye, personeli tanıma , seçme ve değiştirme ,
bilgi isteme ,mahremiyetinin sağlanmasını isteme ,reddetme veya durdurma ,
saygınlık görme, refakatçi bulundurma , sürekli hizmet ve ziyaret , müracaat ,
şikayet ve dava hakkı vardır.[4]
[1] (YILMAZ, Şubat 2017)
[2] (YILMAZ, Şubat 2017)
[3] (YILMAZ, Şubat
2017)
[4] Hancı , İ.Hamit ,A-HANCI İH. HEKİMİN YASAL
SORUMLULUK VE HAKLARI (TIP VE SAĞLIK HUKUKU),TOPRAK OFSET,1999,İZMİR. EGE Üniv.
Tıp Fak.. Adli Tıp Anabilim Dalı Bornova İZMİRWeb adresi : http://www.med.ege.edu.tr/-hanci
(Tıp ve Sağlık Hukuku)
Yorumlar
Yorum Gönder