İSİMSİZ SÖZLEŞMELER

GİRİŞ

Sözleşmeler hukuku hukuk fakültelerinde '' Borçlar Hukuku Özel Hükümler '' adı ile okutulan öğrenim yılının üçüncü yılında akademisyenlerce öğretilen bir derstir.Borçlar Hukukunun özel hükümlerinin konusunu oluşturan alan Türk Borçlar Kanunun  düzenleme alanını oluşturur.Sözleşme taraf iradeleriyle kurulan genelde tarafların Anayasası olarak adlandırılmakta olmaktadır.İsimsiz sözleşmelerde Sözleşmeler hukukunun bir parçasını oluşturmaktadır.Genelde müfredat bakımından yetişmemekte olup Doktrinde Borçlar Özel Hukuku kitaplarının son kısmında yer aldığı yetişmemekte elde olmayan sebeplerden dolayı yetiştirilememektedir.Bu yazı Hukuk Fakültelerinde yetişmeyen bu alanın bir kısmı hakkında okuyucunun aklında bir nosyon oluşturmak amacıyla yazılmıştır.

TANIMI

İsimsiz sözleşmeler halk nezdinde bilinen sıklıkla kullanılan ama  ama kanun koyucunun düzenlemediği ya da sadece adını zikretmekle yetindiği sözleşmelerdir .İsimsiz sözleşmeler Roma Hukukunda Roma halkının sözleşme özgürlüğü çerçevesinde irade özerkliğine uygun olarak toplumsal hayat ve insan aklının bir sonucu olarak meydana gelen bir sözleşme türüdür.Türk Hukukunda  Sözleşme Özgürlüğü Türk Borçlar Kanunun 26.Maddesinde karşımıza çıkmaktadır.İsimsiz Sözleşmelere örnek olarak ; kapıcılık  , arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, Franchise , Faktoring örnek olarak verilebilir.En az isimli sözleşmeler kadar sık yapılır.Doktrinde sıklıkla tartışılan bir konu A Tipik ,Tipik sözleşme türlerinin isimsiz sözleşmeleri karşılayıp karşılamadığıdır.Bizim Görüşümüze göre atipik ve tipik sözleşme türleriyle isimsiz sözleşmenin bir ilgisi yoktur.Aile hukuku miras hukuku eşya hukuku gibi alanlarda  irade özgürlüğü kısıtlıdır düzenleme özgürlüğünün kısıtlı olması nedeniyle isimsiz sözleşme alanı bu alanlarda düzenlenmemektedir..

TÜRLERİ 

İsimsiz sözleşmeler kendi arasında karma sözleşmeler  , kendine özgü sözleşmeler , bileşik sözleşmeler , olmak üzere üçe ayrılmaktadır.Karma sözleşmeler çifte tipli karma sözleşmeler  , kombine karma sözleşmeler , eklemeli karma sözleşmeler olmak üzere üçe ayrılır.Karma sözleşmeleri oluşturan teoriler  soğurma ,birleştirme hakimin takdir yetkisine , kıyas yoluyla uygulama dayanan teoriler olmak üzere pek çok teoriler bulunmaktadır.

İSİMSİZ SÖZLEŞMELERE BİR ÖRNEK

FRANCHİSİNG SÖZLEŞMESİ 

Franchising türkçe anlamı '' imtiyaz sözleşmesi '' olup genelde farklı bir ülkeden temsilcilik alma şeklinde yapılan bir sözleşmedir. Franchising  sözleşmesinde sözleşmeye göre temsilcilik açmak isteyen ülkeden farklı bir ülkeye ait bir İmtiyaz alan Mastor Francshordan diğer ülkenin pazarlamacılık ağına katkı sağlamak için yapılan sözleşmedir.Franchsing istisna olarak başka bir ülkeden temsilcilik alma biçiminde gerçekleşmeyebilir.Mcdonalds ,Starbucks,Mado Franchising sözleşmesinden etkilenen bu araçla kurulan bir sözleşmelerdir.Belirli bir sene veya giriş bedeli olarak royalty ve fee ödenmektedir.Sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde Borçlar Özel Hükümleri bu hükümlerde de kanun yoksa Borçlar Genel Hükümleri orada da hüküm Yoksa Türk Medeni Kanunu Madde 1 ve Madde 4 uygulanır.Özel hükümlerin uygulama alanında sözleşmede hüküm bulunmadığı halinde Acentelik sözleşmesinde ki hüküm kıyas yoluyla Franchese sözleşmesine uygulanır.

SONUÇ

Sözleşmeler pek çok açıdan tasnife tabi tutulabilir.Bu tasniflerden biri de Kanunda Düzenlenip düzenlenmemesine göre yapılan bir ayrımdır.Kanunda düzenlenen sözleşmeler isimli , düzenlenmeyen ya da isim olarak belirtilmiş sözleşmeler isimsiz olarak adlandırılmaktadır.Genelde hukuk fakültesi  öğretiminde üçüncü sınıfta verilen bu dersin isimsiz sözleşmelere ilişkin konusu genelde yetişmemekte bu yüzde Hukukçular bu konuyu eksik öğrenmektedirler.Bu eksiği kapatmak adına bir nosyon oluşabilmesi adına isimsiz sözleşmeler hakkında bilgi verilmek amaçlı bu yazı yazılmıştır.Somut örneklerle detaylandırılarak okuyucuya aktarılmıştır.