KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA DAİR KARAR

Soruşturma evresinde ( ceza muhakemesinin ilk evresi olan evre ) suçun var olduğu ama bu suçun hakkında yeterince delil toplanılamayan hallerde Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir. Suç vardır ama bu suç hakkında yeterince delil toplanamamıştır .Örneğin ; X kişisi suçu ve suçluyu övme suçu işlemiş olsun. Hakkında yürütülen soruşturma var olsun. Ama bu suç hakkında yeterince delil toplanamasın işte tam bu aşamada Kovuşturmaya Yer olmadığına dair karar verilir .Suç işlenmiştir ama şüpheli X hakkında yeterince delil

toplanamamıştır. Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın diğer adı takipsizlik kararıdır.İki tür Kyok kararı verilebilir ; Maslahata uygunluk ( takdir yetkisi ) kullanılması sebebi ile takipsizlik (Ceza Muhakemesi Kanunu 171) , kamu davasının açılabilmesi için  yeterli şüphe elde edilememesi  , kovuşturma olanağının bulunmaması CMK 172).Şimdi bunları tek tek örnekler vererek açıklayalım. Cumhuriyet Savcısı bu kararı almakta takdir yetkisine sahiptir.Bu takdir yetkisi etkin pişmanlık ve şahsi cezasızlık sebeplerini oluşturan sebeplerin fazlalığı nedeniyle geniştir.Örneğin ; Bir kamu görevlisi olan  Y Türk Ceza Kanunu Madde 254 gereğince rüşvet almış ve bu rüşveti resmi makamlara iade etmiş olsun burada etkin pişmanlık yani kamu görevlisinin pişmanlığı rol oynayacağından soruşturmayı yürüten Cumhuriyet Savcısı Z takdir yetkisini kullanarak Kovuşturmaya yer olmadığına dair  karar verebilir.Kamu davasının ertelenmesi kararı 5 yıl süreyle şikayete bağlı bir suçta  üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis cezası gerektiren suçlardan dolayı yeterli şüphe olsa da Cumhuriyet Savcısı Kamu Davasının açılmasını beş yıl süreyle erteleyebilir.Örneğin A şüphelisi bir yıldan az ceza alacak ise yeterli bir şüphe olmasına ragmen Savcı Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verebilir.Bu erteleme süresinde kasıtlı bir suç işlemezse A , hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilebilir.Ama bu karar denetime tabi olmayacaktır.

Bahri Öztürk bu kararın denetime tabi olmamasını doktrinde şu şekilde eleştirir .'' Kimse yanlış anlamasın  ,kafaları karıştırmasın CMK 171 /1 e göre verilen kyok kararları denetim dışıdır.Soruşturma evresinin tek hukukçusu olan Cumhuriyet Savcısına güvenmek zorundayız .'' der.Buna karşılık Ceza Muhakemesi Kanunun 172 ve  171/2 de düzenlenen Kyok kararları denetime tabidir.Bunlar ise yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi , kovuşturma olanağının bulunamaması halleridir.Yeterli şüphe bulunamaması hali için yazının başında örnek vermiştik.Kovuşturma olanağının  bulunamaması hallerinin başında  şüphelinin ölümü gelir.Örneğin şüpheli ölürse soruşturma evresinde yine takipsizlik kararı verilecektir.Sonrasında ise af  gelir.Örneğin yılların birinde bir suçla ilgili özel af çıktı. Yine takipsizlik kararı verilecektir.Zamanaşımı ise kovuşturma olanağı bulunmaması nedeniyle kyok kararı verilememesi hallerinden sonuncusudur.Örneğin şikayete tabi bir suçta süre olsun bu sürede 2 yıl olsun.O iki yıl geçtikten sonra bu sebebe dayalı kyok kararı verilemeyecektir.Çünkü Suçun şikayet edilebilme süresi olan zamanaşımı süresi geçmiştir.

Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın yargısal denetimi bu karara itiraz yolu ile olur.Bu itirazı örneğin suçtan zarar gören etkilenen kişi gerçekleştirebilir.Kendisine yazılı olarak bilidirmesi tarihinden 15 gün geçtikten sonra bu itirazı gerçekleştirmelidir.itiraz bir dilekçe ile yapılır ve neden bu kamu davasının açılabilmesi şüphelinin hakkında savcılığın işlemlerine devam edebilmesi için böyle bir itiraz da bulunulur.Olaylar ve deliller dilekçede gösterilir.Eğer ki kamu davası açılması uygun görülürse ( kovuşturulma evresine geçme ) bu davayı Cumhuriyet Savcısı açar. Örneğin X suçtan zarar göreni ( dolaylı olarak etkilenen  kişisi ) ben bu suçtan zarar gördüm bu dava açılsın talebinde bulunarak Kyok a belirli bir süre 15 gün içinde itiraz ettiği takdirde takipsizlik kararına itiraz etmiş olur. Peki kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın idari denetimi var mıdır ? Bu denetimi Bahri Öztürk e göre Başsavcı gerçekleştirebilir.Ders Kitabında gösterdiği sebepten ötürü Türkiye Cumhuriyeti Başsavcılığına ihtiyaç olduğunu belirtmiştir.